Thực đơn
Tùy_Dạng_Đế
Sang năm 616, miền bắc Trung Quốc nội loạn dâng cao. Các thành nhà Tùy liên tiếp bị các thủ lĩnh khởi nghĩa đánh bại, nhà Tùy tiến gần đến bờ vực của sự diệt vong. Trước đó vào cuối năm 615, khi Dượng Đế thoát khỏi vòng vây của Thủy Tất, đã trở về đóng ở Đông Đô Lạc Dương, cự tuyệt lời khuyên của Tô Uy rằng ông nên về Trường An. Đầu năm 616, khi 20 sứ thần từ các châu quận gửi đến chầu vua đều không thấy - vì những châu quận bị rơi vào tay quân phản loạn hoặc sứ giả đều bị giết hoặc chặn đánh trên đường tới kinh diện thánh, Dượng Đế mới bắt đầu tính đến việc đàn áp quân phản. Ông cũng có ý dời đô xuống nam, trước hết là xây cung điện ở Bì Lăng[68], và các cung điện khác ở Cối Kê[69]. Ngu Thế Cơ đề nghị cho một đội quân đóng ở Lạc Khẩu Thương là một kho lương thực ở phía đông thành Lạc Dương để bảo vệ nơi này khỏi tay lực lượng phản vương. Dượng Đế trách mắng ông ta là kẻ nhát gan. Kể từ đó, Thế Cơ cũng a dua theo đám nịnh thần và không dám nói điều gì trái ý Dượng Đế nữa[70][71].
Đến tháng 4 năm 616, Dượng Đế hỏi quần thần về tình hình khởi nghĩa trong nước, Vũ Văn Thuật trả lời rằng còn rất ít cuộc khởi nghĩa, phần lớn đã bị dập tắt rồi. Ông lại hỏi Tô Uy, Uy trả lời đại họa đã đến gần[70]. Dượng Đế không hài lòng. Sang tháng 5, ông nghe lời gièm pha cho rằng lúc đánh Đột Quyết, Tô Uy nhận hối lộ. Dượng Đế muốn giết Tô Uy, nhưng cuối cùng chỉ phế làm thứ nhân[71].
Tháng 7 năm 616, Vũ Văn Thuật xin Tùy Dượng Đế đến tuần du Giang Đô. Dượng Đế đồng ý. Tướng quân Triệu Tài can ngăn rằng nếu ông rời khỏi miền bắc thì sẽ không thể trở về được nữa. Dượng Đế bãi chức Triệu Tài, sau đó đến Giang Đô. Các đại thần Nhâm Tông và Thôi Dâm cũng dâng thư can ngăn, bị Dượng Đế sai dùng trượng đánh chết. Sau đó, Dượng Đế đến Giang Đô, để cháu là Việt vương Dương Đồng mới 10 tuổi ở lại trấn thủ Lạc Dương. Ông làm hai câu thơ từ biệt cung nhân ở Lạc Dương
Ngã mộng Giang Đô hảo, chinh Liêu diệt ngẫu nhiên[71].Tức là
Ta mơ thấy Giang Đô là nơi tốt, sau này sẽ ít đi tới sông Liêu.Dượng Đế vừa rời khỏi Lạc Dương, tướng cũ của Dương Huyền Cảm là Lý Mật, lúc này là quân sư cho phản vương Trạch Nhượng, đã khuyên Trạch Nhượng thừa cơ tấn công Lạc Dương. Trạch Nhượng đồng ý và xuất quân. Tướng Tùy Trương Tu Đà bị giết, tinh thần quân Tùy xuống dốc dữ dội. Trạch Nhượng nhớ tới câu sấm Lý thị đương vương, liền nhường cho Lý Mật làm thủ lãnh. Trong khi đó, tướng Tùy là Dương Nghĩa Thần đang thắng lớn ở Hà Bắc, tiêu diệt các phản vương Trương Kim Xưng và Cao Sĩ Đạt. Tuy nhiên Dượng Đế cùng tể tướng Ngu Thế Cơ lại ngờ vực Nghĩa Thần, lại triệu ông ta về Giang Đô, bãi binh quyền, ít lâu sau Nghĩa Thần qua đời. Sau đó, các lộ phản vương ở miền bắc là trỗi dậy, mà mạnh nhất là Đậu Kiến Đức. Đến đầu năm 617, các nơi cũng bắt đầu dựng cờ nghĩa, bao gồm
Mùa xuân năm 617, Lý Mật, Trạch Nhượng chiếm được các kho lương gần Lạc Dương, Lạc Khẩu và Hoài Lư, do đó quân đội của họ được no đủ trong khi quân Tùy ở Lạc Dương thường bị đói khát[71]. Lý Mật tiếm tước Ngụy công, sau đó giết Trạch Nhượng. Người ta cho rằng Lý Mật sẽ sớm trở thành hoàng đế. Dượng Đế sai Vương Thế Sung đến trấn thủ Lạc Dương, bước đầu ngăn cản được quân Lý Mật. Còn Lý Uyên để hỗ trợ phòng thủ của nó, và những hành vi phạm tội của Li bị đình trệ. Mùa đông năm đó, Đường công Lý Uyên ở Thái Nguyên chiếm được Trường An, lập Dương Hựu làm Hoàng đế, tức Tùy Cung Đế, tôn Dượng Đế, lúc đó đang ở Giang Đô, làm Thái thượng hoàng. Toàn bộ miền bắc Trung Quốc khi đó không còn nằm trong sự kiểm soát của Tùy Dượng Đế nữa. Trong lúc này quân Kiêu Quả bảo vệ Dượng Đế có nhiều người đào ngũ, vì nhớ cố hương ở phương bắc, Dượng Đế lo lắng và đem việc này hỏi ý kiến Bùi Củ. Bùi Củ khuyên rằng tướng sĩ chẳng qua là vì thiếu gái mà thôi, cho nên Dượng Đế triệu tập các quả phụ và gái chưa chồng trong cảnh nội Giang Đô, đem gả cho các binh sĩ; và cho phép những người từng gian díu với nhau được phép kết hôn[72].
Việt vương Dương Đồng trơ trọi trong thành Lạc Dương, phái Thái thường Thừa Nguyên Thiện Đạt đi xuyên qua vùng khởi nghĩa nông dân, đến Giang Đô tấu sự tình với Dượng Đế, nói rằng xưng Lý Mật có quân trăm vạn, vây bức kinh đô, quân giặc theo Lạc Khẩu thương, trong thành không lương ăn, và khuyên Dượng Đế mau chóng quay về chủ trì đại cục, nếu không Đông Đô chắc chắn sẽ mất. Tuy nhiên Dượng Đế nghe lời sàm tấu của Ngu Thế Cơ, mắng Thiện Đạt là kẻ lừa gạt, rồi sau đó Thiệt Đạt bị phản quân giết trên đường về. Từ đó không người nào dám đến tấu Dượng đế nghe việc quân khởi nghĩa nữa[70].
Dượng Đế vẫn ở lại Giang Đô cho đến lúc bị giết. Đến tháng 10 năm 616, Vũ Văn Thuật bị bệnh nặng. Trước kia hai con của Thuật là Vũ Văn Hóa Cập và Vũ Văn Trí Cập phạm tội, bị giam vào ngục, đến đây Thuật xin Dượng Đế tha cho họ. Sau khi Thuật chết, Dượng Đế xá tội cho anh em Hóa Cập và cho nối tước Hứa công, lại phong làm Hữu truân vệ tướng quân[71].
Từ năm 617, miền bắc bạo loạn khắp nơi, đường về kinh của Dượng Đế bị cắt đứt. Tùy Dượng Đế cho rằng mình đang được đội Kiêu Quả quân tinh nhuệ bảo vệ chắc chắn ở Giang Đô, nên không muốn trở về phương Bắc hỗn loạn, suy tính việc rời đô từ Trường An đến Đan Dương[15].
Mặc dù đến Giang Đô nhưng Dượng Đế vẫn tiếp tục lối sống hoang dâm xa xỉ như trước, cung nhân tuyển thêm mấy trăm người ở miền nam. Quận thừa Giang Đô là Triệu Nguyên Khải thường dâng các món ngon vật lạ lên Dượng Đế để lấy lòng; trong khi Dượng Đế, Tiêu Hậu và các mỹ nhân ngày đêm hoang lạc vui chơi, không thiết gì đến triều chính nữa. Không lâu sau, ông đem ý định dời đô xuống phía nam nói với quần thần. Ngu Thế Cơ cho rằng đất Giang Đông ẩm thấp, ít lương thực, lòng dân xao động, không phải là chỗ để đóng đô, nên bị khép vào tội phỉ báng triều đình. Các đại thần khác hoảng sợ, thi nhau dâng biểu xin đế dời đô sang Đan Dương.
Sang năm 618, lương thực ở Giang Đô ngày một cạn, các binh sĩ Kiêu Quả phần lớn đều quê ở vùng Quan Trung nhớ nhà, muốn trở về, nhưng những người đào ngũ lúc trước đều bị giết, họ bèn họp nhau làm binh biến giết Dượng Đế đi. Các thủ lĩnh quân Kiêu Quả là Tư Mã Đức Kham, Bùi Kiền Thông, Nguyên Lễ, Dương Sĩ Lãm... liên kết với Vũ Văn Hóa Cập, hẹn nhau tạo phản. Việc này trong ngoài đồn ầm ĩ lên, đến một nữ tì trong cung cũng biết, người này đem chuyện nói với Tiêu Hậu. Tiêu Hậu giấu không thông báo với Dượng Đế vì cho rằng vận nhà Tùy không thể cứu vãn được nữa. Lại có cung nhân khác báo việc này lên với Dượng Đế, Đế sai giết chết người đó đi, rồi càng ăn chơi nhiều hơn trước.
Cung điện của ông có hơn 100 gian phòng, phòng nào phòng nấy đều sang trọng và chứa đầy mĩ nữ[73]. Các mĩ nữ trong các phòng đóng vai tiếp tân trong các buổi tiệc, còn Dượng Đế, Tiêu hoàng hậu và các cận thần đóng vai khách đến dự tiệc. Dượng Đế lờ mờ biết ngày tận của mình sắp tới, nhưng làm như không quan tâm. Có một lần ông nói với Tiêu Hậu
Có nhiều người muốn mưu hại trẫm. Nhưng đừng lo. Ít nhất thì trẫm còn còn được như Trường Thành huyện công (Trần Hậu Chủ Trần Thúc Bảo), còn nàng chắc cũng được như Thẩm hoàng hậu (vợ Trần Thúc Bảo). Nên cứ ăn uống cho no say.Một lần khác, khi soi gương, Dượng Đế bất giác nói với Tiêu Hậu rằng
Trẫm có một cái cổ đẹp, và đang chờ coi ai đó cắt nó.Tiêu hậu ngạc nhiên, rớt nước mắt hỏi về nguyên do của những lời nói kì quặc đó, ông mỉm cười nói
Sang hèn, vui buồn đều có cái số của nó.Tháng 3 năm 618, quân Kiêu Quả chuẩn bị xong lực lượng, kéo đến bao vây cung điện của Dượng Đế. Tư Mã Đức Kham đem hơn vạn quân ở Đông Thành, hẹn nhau hễ thấy lửa nổi lên thì liên kết với quân ngoài thành cùng tiến vào cung. Lúc đó tình thế đã rất nguy kịch mà Dượng Đế vẫn thản nhiên.
Canh ba ngày Ất Mão (10) tháng 3 (10 tháng 4 năm 618), Tư Mã Đức Kham phóng lửa, quân nổi loạn ồ ạt xông vào nắm giữ cung điện vào ngày Bính Thìn hôm sau, tức 11 tháng 4. Tùy Dượng Đế nghe tin có biến loạn, muốn chạy sang Tây Các, bị Bùi Kiền Thông và Dương Nguyên Lễ tóm được. Giáo úy Lệnh Hồ Hành Đạt cầm siêu đao xông đến, ông hỏi
Ngươi muốn giết trẫm sao?Hành Đạt nói
Thần không dám, chỉ mong Bệ hạ về phía tây (Trường An) mà thôi.[74]Dượng Đế tưởng họ không giết mình, nên đồng ý về Trường An. Tuy nhiên, Vũ Văn Hóa Cập tự xưng Thừa tướng, vào phủ đường, kể tội Dượng Đế "bỏ bê tôn miếu, tuần du liên miên, bên ngoài loạn lạc, bên trong dâm loạn, sử đinh chết vì binh đao, đàn bà bị làm nhục, bốn phương ly tán, đạo tặc khắp nơi, chỉ nghe nịnh thần, bỏ bê trung lương". Ông cãi lại rằng
Trẫm quả có tội với bách tính, nhưng chư khanh là thần tử của trẫm, trẫm ban cơm áo vàng bạc rất hậu, có phải thế không. Sự việc hôm nay là do ai bày ra.Hóa Cập lại sai Phòng Đức Di lập tội trạng của Dượng Đế. Ông nói
Người chỉ là sĩ nhân mà dám làm việc này sao?.[74]Đức Di đành lui ra. Người con trai út của Dượng Đế là Triệu vương Dương Cảo, năm đó 12 tuổi, được ông yêu thương, Hóa Cập bèn sai giết trước để chứng tỏ với Dượng Đế rằng bọn tạo phản không nói đùa[75]. Sau đó lại định hạ sát Dượng Đế. Dượng Đế cho rằng thiên tử thì không thể chết trong binh đao, muốn dùng thuốc độc tự tử. Nguyên là trước kia ông từng đoán biết có ngày này, nên luôn chuẩn bị độc dược trao cho cung nhân. Lúc đó cung nhân bỏ chạy hết, không tìm được thuốc độc. Nên Dượng Đế cởi chiếc khăn quàng cổ ra, và Lệnh Hồ Hành Đạt dùng nó siết cổ Dượng Đế[74]. Năm đó, Tùy Dượng Đế được 49 tuổi, ở ngôi 14 năm.
Ban đầu Vũ Văn Hóa Cập định tôn em trai của Dượng Đế là phế Thục vương Dương Tú làm vua, nhưng những kẻ khác không đồng ý, đem giết Dương Tú cùng với Tề vương Dương Giản (con trai thứ hai của Dượng Đế), Yến vương Dương Đàm (cháu đích tôn), Lương quốc công Tiêu Cự (cháu trai của Tiêu hoàng hậu) và tất cả thành viên khác trong hoàng tộc nhà Tùy ở Giang Đô. Nhiều quan lại, bao gồm thừa tướng Ngu Thế Cơ, Bùi Uẩn, Lai Hộ Nhi, Viên Sung, Vũ Văn Hiệp, Vũ Văn Bạc, Tiêu Củ... đều bị giết. Chỉ có Tần vương Dương Hạo, cháu gọi Tùy Dạng Đế bằng bác, và là bạn với Trí Cập (em trai Hóa Cập) mới được tha. Hóa Cập giả lệnh của Tiêu Hậu tôn Dượng Hạo làm Vua, nhưng tự xưng Đại thừa tướng, nắm mọi quyền hành[53][74][76][77]. Không lâu sau ở Trường An, Lý Uyên ép Dương Hựu nhường ngôi, lập ra nhà Đường[78]. Năm 619, Vương Thế Sung giết Dương Đồng ở Lạc Dương[79][80], và Vũ Văn Hóa Cập cũng sát hại Dương Hạo để chiếm ngôi vua[81]. Nhà Tùy bị diệt vong kể từ đó. Sau đó, các thế lực phản vương giao tranh với nhau thêm vài năm, cuối cùng thống nhất về tay nhà Đường[82].
Khi hoàng tộc Tùy bị tru diệt, một người thiếp của Dương Giản đang mang thai đã trốn thoát được và sau đó sinh ra Dương Chính Đạo, cũng là hậu duệ nam duy nhất của Tùy Dượng Đế còn sống sót. Sau nhiều phen lưu lạc, đến năm 630, vợ góa của ông là Tiêu Mỹ Nương và Dương Chính Đạo được đưa về thành Trường An và được nhà Đường đối xử tử tế[83]. Năm 648, Tiêu hoàng hậu qua đời ở Trường An và được hợp táng với Tùy Dượng Đế.
Thực đơn
Tùy_Dạng_ĐếLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Tùy_Dạng_Đế